Operation Shield mock drill 2025 : મોકડ્રિલની નવી તારીખ જાહેર, ગુજરાત, પંજાબ અને રાજસ્થાનમાં ૩૧ મે ના ‘ઓપરેશન શિલ્ડ’ યોજાશે
Operation Shield mock drill 2025 : ભારત-પાકિસ્તાન વચ્ચે ‘ઓપરેશન સિંદૂર’ પછી સૃષ્ટ થયેલી તણાવની વચ્ચે ફરીથી કેન્દ્ર સરકારે સિવિલ ડિફેન્સની મોટી મોકડ્રિલ યોજવાનો નિર્ણય કર્યો છે. ગુજરાત, પંજાબ અને રાજસ્થાનમાં આગામી ૩૧ મે ૨૦૨૫ શનિવાર સાંજના ૫ થી ૮ વાગ્યા સુધી ‘ઓપરેશન શિલ્ડ’ નામક શહેરવ્યાપી મોકડ્રિલ યોજાશે.
સરહદ પર સીઝફાયર બાદ તણાવની સ્થિતિને કારણે અગાઉ આ વર્ષે ૭ મેના રોજ પણ વિવિધ રાજ્ય અને જિલ્લામાં મોકડ્રિલ યોજાઈ હતી, જેમાં ગુજરાતના ૧૮ જિલ્લાઓમાં પણ પ્રેક્ટિસ કરવામાં આવી હતી. જોકે, ૨૯ મેના રોજ યોજાવાની નક્કી કરેલી મોકડ્રિલ વહીવટી કારણોથી સ્થગિત કરાઈ હતી. હવે આ મોકડ્રિલ ફરીથી ૩૧ મેના રોજ કરવાનું અનુમાન છે.
આ વર્ષની પ્રથમ તરફથી સૌથી મોટી આ મોકડ્રિલ ગુજરાત, પંજાબ અને રાજસ્થાન ઉપરાંત જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પણ યોજાશે. આ ચારેય રાજ્ય પાકિસ્તાન સાથેની સરહદવાળી રાજ્યોમાં આવે છે. જ્યાં લાંબી સરહદને કારણે હંમેશા જ રક્ષા બાબતે કડક તૈયારી જરુરી હોય છે.
મોકડ્રિલ અને બ્લેકઆઉટ શું છે?
મોકડ્રિલ એટલે એક પ્રકારની સૈનિક અને નાગરિક તૈયારીની કસરત કે જેમાં એ જોવા માટે પ્રેક્ટિસ કરવામાં આવે છે કે કોઈએ હવાઈ હુમલો, બોમ્બ બ્લાસ્ટ કે અન્ય તાત્કાલિક જોખમ કે ઈમર્જન્સી આવે તો લોકો અને સંસ્થાઓ કેટલું ઝડપી અને સુવ્યવસ્થિત રીતે પ્રતિક્રિયા આપી શકે.
જ્યારે બ્લેકઆઉટ એક્સરસાઈઝ તે સમયગાળામાં વિસ્તારોની વીજળી બંધ કરવાનો અભ્યાસ છે, જેથી દુશ્મનની નજરમાંથી વિસ્તારને છુપાવી શકાય અને લક્ષ્યાંક બનાવવામાં મુશ્કેલી થાય.
પાછલાં મોકડ્રિલનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
૭ મે ૨૦૨૫ના રોજ પંચાયતી આતંકવાદી હુમલાના કારણે સરહદ પર તણાવ વધી ગયેલી સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને દેશભરના ડિસ્ટ્રિક્ટ સિવિલ ડિફેન્સ વિભાગોમાં મોકડ્રિલ યોજાઈ હતી. ગુજરાતના ૧૮ જિલ્લાઓમાં સાંજના ૪ વાગ્યે સાયરન વગાડીને આ પ્રેક્ટિસ શરૂ કરી હતી. આ મોકડ્રિલ સાંજે ૪ થી ૮ વાગ્યાની વચ્ચે તબક્કાવાર રીતે ચાલી હતી. ત્યાર બાદ સાંજે ૭:૩૦ થી ૯ વાગ્યા સુધી બ્લેકઆઉટ એક્સરસાઈઝ પણ કરાઈ હતી, જે યુદ્ધની તાકીદની સ્થિતિ માટેના પગલાં પ્રદર્શન હતા.
અહિંમાં એક તકેદારીનું ઉદાહરણ
આ પહેલાં યોજાયેલી મોકડ્રિલ દરમ્યાન અમદાવાદમાં ફાયર બ્રિગેડના પાઈપલાઇનમાં તકલીફ સર્જાતા તે ઈમર્જન્સી પરિસ્થિતિમાં કર્મચારીઓએ ઝડપી જવાબ આપી આગ નિયંત્રિત કરી હતી. આ ઘટનાએ એ પણ દર્શાવ્યું કે હકીકતમાં આવી પરિસ્થિતિ ઊભી થાય તો પ્રાથમિક સેવાઓ કેવી રીતે કાર્યરત રહેશે તે મહત્વનું પ્રશ્ન બની જાય છે.
મોકડ્રિલનો હેતુ અને નાગરિકો માટે માર્ગદર્શિકા
આ પ્રકારની મોકડ્રિલ નાગરિકોને યુદ્ધ કે કોઈ તાત્કાલિક સંકટની પરિસ્થિતિમાં શું કરવું તે સમજાવે છે. અમદાવાદ, સુરત, વડોદરા, પાટણ, ગાંધીનગર, મહેસાણા, નવસારી અને ભરૂચ જેવા શહેરોમાં લોકો માટે ખાસ માર્ગદર્શન આપવામાં આવ્યું છે. લોકો શાંતિથી અને દબાણ વિના સાયરનો અવાજ સાંભળીને સલામતીની કામગીરીમાં ભાગ લે છે, તેમજ તાત્કાલિક દર્દીઓ માટે યોગ્ય વ્યવસ્થા કેવી રીતે કરવી તે પણ શિખવાડવામાં આવે છે.
આ રીતે ગુજરાત સહિત સરહદી રાજ્યોમાં સરહદ સુરક્ષા માટેની તૈયારીઓ વધુ મજબૂત કરવામાં આવી રહી છે અને નાગરિકોને પણ આ રીતે સંજાગ બનાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે.
