Deesa Factory Blast: ડીસાની દુર્ઘટનામાં જવાબદાર કોણ? 63% અધિકારીઓની ખાલી જગ્યાઓએ ઉદ્યોગોની સલામતીને જોખમમાં મૂક્યું
Deesa Factory Blast: ડીસામાં ગઇકાલે (1 એપ્રિલ) ફટાકડાની ફેક્ટરીમાં ભયાનક વિસ્ફોટ થયો હતો, જેનાથી 21 શ્રમિકોના મોત થયા અને અનેક લોકો ગંભીર રીતે ઘાયલ થયા. આ દુર્ઘટનાએ રાજ્યની ઔદ્યોગિક સલામતી પર ગંભીર પ્રશ્નો ઊભા કર્યા છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આવી ઘટનાઓ વારંવાર બની છે, છતાં તંત્ર દ્વારા કોઈ મૌલિક સુધારણા કરવામાં આવી નથી.
ઔદ્યોગિક સુરક્ષા તંત્રની ગંભીર ઉણપ
ગુજરાતના ઔદ્યોગિક સુરક્ષા અને આરોગ્ય વિભાગ (DISH) માં 63% અધિકારીઓની જગ્યાઓ ખાલી હોવાને કારણે ફેક્ટરીઓમાં સુરક્ષા નિયમોનું અમલીકરણ નબળું પડ્યું છે.
વર્ગ-1 અધિકારીઓ: 51 મંજૂર જગ્યાઓમાંથી માત્ર 19 હાજર, 32 પદો ખાલી
ડેપ્યુટી ડાયરેક્ટર: 32માંથી 26 જગ્યા ખાલી
ટેક્નિકલ અને મેડિકલ ડેપ્યુટી ડાયરેક્ટર: બન્ને પદ ખાલી
આસિસ્ટન્ટ ડાયરેક્ટર (કેમિકલ): 1 જગ્યા મંજૂર, પણ ખાલી
આવી ભયાનક ઉણપોને કારણે ફેક્ટરીઝ એક્ટ, એન્વાયર્નમેન્ટ પ્રોટેક્શન એક્ટ અને જોખમી કેમિકલ સંબંધિત નિયમો અમલમાં નથી આવતા, જેનું પરિણામ ડીસાની જેમ અનેક દુર્ઘટનાઓમાં જોવા મળે છે.
ભૂતકાળમાંથી શું શીખ્યા?
2020: અમદાવાદના પિરાણા-પિપલજ વિસ્તારમાં ગેરકાયદે કેમિકલ ફેક્ટરીમાં વિસ્ફોટ થયો હતો, જેમાં 12 શ્રમિકોના જીવ ગયા હતા.
2025: ડીસામાં ફરી એકવાર દુર્ઘટના બની, જે રાજ્યની ઔદ્યોગિક સલામતી માટે ઘાતક સાબિત થઈ છે.
છતાં, તંત્ર દ્વારા કોઈ અસરકારક પગલાં લેવામાં આવ્યા નથી, જે ફેક્ટરીઓમાં શ્રમિકોના જીવ માટે મોટું જોખમ છે.
આગામી પગલાં – શું થશે ન્યાય?
ડીસાની દુર્ઘટના બાદ રાજ્યના ઉદ્યોગ મંત્રી બળવંતસિંહ રાજપૂત અને સ્થાનિક નેતાઓએ દોષિતો સામે કડક કાર્યવાહી કરવાનો વચન આપ્યું છે.
વિપક્ષની માંગ:
કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય કિરીટ પટેલે સરકારને મૃતકોના પરિવારજનોને યોગ્ય સહાય ચૂકવવાની માંગ કરી.
ફેક્ટરીઝ એક્ટ અને સુરક્ષા નિયમોની કડક અમલવારી માટે તાત્કાલિક કાર્યવાહી કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો.
સરકારી સહાય:
રાજ્ય સરકારે નુકસાનગ્રસ્ત પરિવારજનો માટે સહાયની જાહેરાત કરી છે.
ઉદ્યોગોમાં સુરક્ષા નિયમો કડક રીતે અમલમાં લાવવા માટે નિયામક તંત્રને મજબૂત કરવાના આદેશ અપાયા છે.
હાલની સ્થિતિ જોવામાં આવે, તો સરકારની લાપરવાહી હજી પણ દૂર્ઘટનાઓને આમંત્રણ આપી રહી છે. જો સરકાર અને તંત્ર સજાગ નહીં બને, તો ભવિષ્યમાં આવું ફરી થશે – અને ત્યારે જવાબદાર કોણ?
